☸THERAVADA☸

අභිධර්මය ඉගෙන ගනිමු (Ep 32)

🏵️ රූපාවචර - අරූපාවචර සිත්වල චෛතසික සංග්‍රහය

මහග්ගත සිත්වල යෙදෙන්නේ අන්‍යසමාන චෛතසික දහතුනත් , විරති තුන හැර ශෝභන චෛතසික දෙවිස්සත් ය. එහි චෛතසික යෙදිමේ වෙනස වන්නේ ධ්‍යාන අනුවය.

රූපාවචර කුශලය විපාක ක්‍රියා ප්‍රථම ධ්‍යාන සිත් තුනෙහි අන්‍යසමාන දහතුනය , වීරති හැර ශෝභන චෛතසික දෙවිස්සය යන චෛතසික පත්තිස යෙදේ. ද්වීතිය ධ්‍යාන සිත් තුනෙහි ඒ චෛතසිකවලින් විතර්කය හැර , ඉතිරි තිස්හතර යෙදේ . තෘතීය ධ්‍යාන සිත් තුනෙහි විතර්ක - විචාර දෙකම හැර චෛතසික තිස් තුනක් යෙදේ චතුර්ථ ධ්‍යාන සිත් තුනෙහි විතර්ක - විචාර- ප්‍රීති තුන ම හැර , දෙතිසක් චෛතසික යෙදේ. පඤ්චම ධ්‍යාන සිත් තුනෙහි විතර්ක - විචාර- ප්‍රීති- අප්‍රමාණ්‍ය හැර තිසක් චෛතසික යෙදේ.

අරූපාවචර සිත් ද පඤ්චම ධ්‍යාන සිත් ම වන බැවින් ඒවායේ යෙදෙන්නේ ද අරූපාවචර පඤ්චම ධ්‍යාන සිත්වල යෙදෙන චෛතසික තිසම ය

🌻 ලෝකෝත්තර සිත්වල චෛතසික සංග්‍රහය

අන්‍යසමාන දහතුනය. අප්‍රමාණය හැර ශෝභන චෛතසික තෙවිස්සය යන මේවා ලෝකෝත්තර සිත්වල යෙදෙන චෛතසිකයෝ ය.එහි ද චෛතසික යෙදිමේ වෙනස වන්නේ ධ්‍යානයන් ගේ වශයෙනි

ලෝකෝත්තර ප්‍රථම ධ්‍යාන සිත් අටෙහි අන්‍යසමාන තෙළසය , අප්‍රමාණ්‍ය හැර ශෝභන චෛතසික සිත් හය යෙදේ ද්වීතිය ධ්‍යාන සිත් අටෙහි විතර්කය හැර ඉතිරි චෛතසික සිත් පහ යෙදේ . තෘතීය ධ්‍යාන සිත් අටෙහි විතර්ක, විචාර දෙකම හැර චෛතසික තිස්හතරක් යෙදේ.චතුර්ථ ධ්‍යාන, පඤ්චම ධ්‍යාන සිත් දසයෙහි විතර්ක,විචාර, ප්‍රීති හැර චෛතසික තෙතිසක් යෙදේ.

ලෝකෝත්තර සිත් උපදින්නේ නිවන අරමුණ කොටය අප්‍රමාණ්‍ය චෛතසික උපදින්නේ සත්වයන් අරමුණු කොටය අරමුණුවල වෙනස්කම නිසා ලෝකෝත්තර චිත්තයෙහි අප්‍රමාණ්‍ය නූපදි . මහද්ගත සිත්වල විරති නො යෙදෙන්නේ ඒ සිත් කසිණාදිය අරමුණු කොට ම උපදනා බැවිනි.

ඉතා වැඩි ගණනක් චෛතසික එකවර යෙදෙන්නේ ලෝකෝත්තර ප්‍රථම ධ්‍යාන සිත්වල ය. කාමාවචර කුශලයෙහි සාමාන්‍යයෙන් චෛතසික තිස් අටක් යෙදෙන බව කියන නමුත් එහි එක වරකට යෙදිය හැකි වැඩිම චෛතසික ගණන තිස් හතරකි . ඉතා ම අඩු ගණනක් චෛතසික යෙදෙන්නේ දෙපස් විඤ්ඤාණයෙහි ය

🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃

© රේරුකානේ චන්දවිමල මහනාහිමි- අභිධර්ම මාර්ගය