संस्कृत संवादः । Sanskrit Samvadah

१। प्रयोजनमनुद्दिश्य मन्दोऽपि न प्रवर्तते।
• Without a purpose, even a fool does not act.
• उद्देश्य के बिना मूर्ख भी कार्य नहीं करता।

२। सस्वेदनः क्रीडकः श्रान्तः जातः।
• Drenched in sweat, player has become tired.
• स्वेद से तर खिलाड़ी थका गया।

३। कामपराधीनः न वृद्धिं प्राप्नुवन्ति।
• Those enslaved by desires do not attain growth.
• इच्छाओं के अधीन रहने वाले प्रगति नहीं करते।

४। पत्रपुष्पावृतं वृश्चिकं न द्रष्टुं शक्तवान्।
• The scorpion covered with leaves and flowers could not be seen.
• पत्तों और फूलों से ढका बिच्छू देखा नहीं गया।

५। स्वदोषपरदोषवित् विवेकी इति उच्यते।
• One who knows both his own faults and those of others is called wise.
• जो अपने और दूसरों के दोषों को जानता है वही विवेकी कहलाता है।

६। कक्षा कोलाहलभरिता।
• The classroom is filled with noise.
• कक्षा कोलाहल से भर गई।

७। सत्यपराक्रमः रामः धर्ममाचरति।
• Rama, truthful and valiant, practices dharma.
• सत्यवान और पराक्रमी राम धर्म का पालन करते हैं।

८। क्लेशकरः कासः अस्ति मम।
• I have a troublesome cough.
• मुझे कष्टदायक कास है।

९। राज्याधिकारस्तु रामस्यैव।
• The right to rule should of Rama only.
• शासन का अधिकार केवल राम का है।

१०। सर्वे कथं सन्ति गृहे।
• How is everyone at home?
• घर में सब कैसे हैं।

@samvadah #vakyabhyas

🌿 कामं क्रोधं च लोभं च दम्भं दर्पं च भूमिपः।
सम्यग्विजेतुं यो वेद स महीमभिजायते॥

🌞 यो भूमिपो भूपतिः कामं च क्रोधं च लोभं च दम्भं कपटं च दर्पं च सम्यग्विजेतुं वेद जानाति स महीं भूमिम् अभिजायते शासितुमर्हति।

🌷 जो राजा कामना, क्रोध, लालच, कपट, और घमंड को भलीभांति जीतना जानता है; वही भूमि पर शासन करने के योग्य है।

🌹 The king who knows how to conquer desire, anger, greed, deceit, and arrogance well; he is worthy to rule the land.

📍महाभारतम् । ५।१२९।३३॥ #Subhashitam

कश्चन युवा भारतीयप्राशासनिकसेवापरीक्षाया वाचिकपक्षे भागं वहति स्म।‌
स कदा भारतं स्वातन्त्र्यमलभत 🇮🇳 इति पृष्ट उत्तरमदात्। कतिपयवर्षेभ्यः प्राक् प्रारब्धः सततः प्रयत्नोऽन्ततः १९४७ क्रिस्तशके सफलत्वम् अभवत् इति ।
अस्मत्स्वतन्त्रतायाः कारणभूतः क इति पृष्टः स प्रत्यवदत्। बहवः कारणभूताः । अहं तेष्वेकतमम् आख्यास्यामि चेत् तदाऽन्ये परिभूता भवेयुरिति।
तदा कच्चिदुत्कोचग्रहणं देशे उल्बणतमं सङ्कटमिति पृष्टः स प्रत्युवाच। इदानीमेतद्विषयमधिकृत्य संशोधनं क्रियते। संशोधनपरिणामादनन्तरमेव वक्तुं शक्यमिति ।
तुष्टाः प्राश्निकाः तमवदन्। भो अस्मत्प्रश्ना गोप्याः । अन्येभ्यो न वक्तव्याः । गम्यतामिति ।
कोष्ठाद्बहिर्यदा स युवाऽऽगतः तदाऽन्येऽर्थिनः तमपृच्छन्। भो ब्रूहि किं पृष्टम्।
सोऽवदत्। प्रश्नाः गोप्याः । वक्तुं न शक्नोमीति ।
तेषु कश्चन धर्मसिंहनाम तमवदत्। प्रश्ना गोप्या भवेयुः । उत्तराणि गोप्यानि न भवन्ति । तानि मे निभृतं ब्रूहीति।
तदा स युवा आत्मना दत्तान्युत्तराणि तस्मै समार्पयत्। प्रगल्भो धर्मसिंहः तान्युत्तराणि कण्ठगतान्यकरोत्।

यदा धर्मसिंहो वाचिकपरीक्षार्थम् आहूतः तदाऽऽदौ प्राश्निकेन स पृष्टः। तव जन्म कदाऽभवदिति ।
स प्रत्यवदत्। कतिपयवर्षेभ्यः प्राक् प्रारब्धः सततः प्रयत्नोऽन्ततः १९४७ क्रिस्तशके सफलत्वम् अभवदिति।
उत्तरेण विस्मितः तमपृच्छत्। तव पितुर्नाम किमिति ।
स प्रत्यवदत्। बहवः कारणभूताः। अहं तेष्वेकतमम् आख्यास्यामि चेत् तदाऽन्ये परिभूता भवेयुरिति।
रुष्टः प्राश्निकोऽपृच्छत्। भ्रान्तोऽसि किमिति ।
स विनीतः प्रत्युवाच। इदानीमेतद्विषयमधिकृत्य संशोधनं क्रियते। संशोधनपरिणामादनन्तरमेव वक्तुं शक्यमिति।

~ जी एस् एस् मूर्तिः #hasya

🌿 एवं च भाषते लोकश्चन्दनं किल शीतलम्।
पुत्रगात्रस्य संस्पर्शश्चन्दनादतिरिच्यते॥

🌞 चन्दनं किल शीतलं चैवं लोको भाषते ब्रूते। परं पुत्रगात्रस्य पुत्रशरीरस्य संस्पर्शश्चन्दनादतिरिच्यते विशिष्यते।

🌷 चन्दन ठंडा होता है ऐसा लोग कहते हैं। (पर) बेटे के शरीर की छूअन चन्दन से बढ़कर होती है।

🌹Sandalwood is indeed cool, thus people speak. (However), the feel of a son's body overshadows the sandalwood.

📍पञ्चतन्त्रम् । ५।२०॥ #Subhashitam

१। पाणिभुच्चित्रं निर्माति सा।
• She creates a banayan-tree painting.
• वह वटवृक्ष का चित्र बनाती है।

२। प्राञ्जलिः भरतः रामम् उपसर्पति।
• Bharata,the one with folded hands, approaches Rama.
• हाथ जोडे हुआ भरत राम के पास जाते हैं।

३। भुवि उपविश्य भोजनं कुरु।
• Sit on the ground and eat your meal.
• भूमि पर बैठकर भोजन करो।

४। सर्पः शुष्कपर्णेषु संवृतः अभूत्।
• The snake was camouflaged amongst dry leaves.
• सांप सूखे पत्तों में छिपा हुआ था।

५। मदोत्कटः जातः वानरः अशित्वा।
• The monkey became intoxicated after drinking.
• वानर खाकर मदमत्त हो गया ।

६। सुखालोका नदीयम्।
• This river is pleasing to behold.
• यह नदी देखने में सुखद है।

७। सुखारोहः एष वृक्षः।
• This tree is easy-to-climb.
• यह वृक्ष चढ़ने में सरल है।

८। सुखावहः भवति धर्ममार्गः।
• The path of righteousness is gratifying.
• धर्म का मार्ग सुखदायक होता है।

९। तव दुःखस्य कारणभूतः त्वमेव।
• You alone are the cause of your sorrow.
• तुम्हारे दुःख का कारण केवल तुम ही हो।

१०। सरसः आनन्दः अनुभूयते गीतां पठित्वा।
• A beautiful joy is experienced by reading Gita.
• गीत पढकर भावमय आनंद की अनुभूति होती है।

@samvadah #vakyabhyas

🌿 आदाय विप्रस्वमपि नाशयेद्राज्यघातिनः।
आदायास्थि दधीचेस्तु शक्रो दैत्यान् जघान हि॥

🌞 राजा विप्रस्वं विप्रधनमप्यादाय गृहीत्वा राज्यघातिनो नाशयेद्। शक्र इन्द्रो महर्षेर्दधीचेरस्थ्यि त्वादाय हि दैत्यान् दितिपुत्रान् जघान।

🌷(राजा) को ब्राह्मणों तक से धन लेकर राज्य के विद्रोहियों का नाश करना चाहिए। इन्द्र ने (महर्षि) दधीचि से अस्थि लेकर हि दिति के पुत्र-पौत्रौं का वध किया था ।

🌹 (The king) should destroy the seditors of the state even by taking the money from the Brahmins. Indra, having taken the skeleton of (the great sage) Dadhichi, indeed killed the progenies of Diti.

📍पुराणार्थसङ्ग्रहः । ७।२।३८४।९४॥ #Subhashitam

१। सुखाशस्तु गृहे एव स्यात्।
• Eating peacefully happens at home only.
• सुखपूर्वक भोजन तो घर पर ही होता है।

२। सुखदा भवति ईशभक्तिः।
• Devotion to God brings contentment.
• ईश्वर की भक्ति सुखदायी होती है।

३। सुखोपविष्टः भव।
• Sit comfortably.
• सहजता से बैठो।

४। सुखैषिणः सर्वे वर्तन्ते।
• Everyone desires happiness.
• सभी सुख की कामना करने वाले होते हैं।

५। सुखदोह्या मे धेनुः।
• It is easy to milk my cow.
• मेरी गाय सुखदोह्या है।

६। सुखबोधो भवति बुद्धिमतः।
• Understanding is easy for the intelligent.
• बुद्धिमान के लिए समझना सरल होता है।

७। सुखस्पर्शः मातुः एव भवति।
• A mother's touch alone is comforting.
• केवल मां का स्पर्श ही सुखद होता है।

८। सुखसाध्यं न भवति सर्वम्।
• Not everything is attained comfortably.
• सब कुछ सुख से प्राप्त नहीं होतीं।

९। सुखभेद्याः चक्रव्यूहाः अर्जुनाय।
• The formations of the Chakravyuha are easy to penetrate for Arjuna.
• अर्जुन के लिए चक्रव्यूह भेदना सरल है।

१०। सुखायनारूढः अहं भयमुक्तः।
• Having mounted the well trained horse, I am free from fear.
• प्रशिक्षित घोड़े पर बैठा हुआ मैं भयमुक्त हूँ।

@samvadah #vakyabhyas