𝐖𝐢𝐧𝐬𝐝𝐨𝐦 𝐈𝐀𝐒

सर्वांना महाशिवरात्रीच्या मनःपूर्वक शुभेच्छा .🙏🏼💐🙏🏼
वाचणाऱ्यांसाठी खास 😊

शिवशंकर हा बहुजन समाजाचा महानायक आहे. त्याची संस्कृती वैदिक संस्कृतीपेक्षा वेगळी आहे. शिवाची पूजा साधी, भावनाप्रधान आणि निसर्गाशी जोडलेली आहे. छत्रपती शिवाजी महाराजांपासून ते डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांपर्यंत अनेक महापुरुषांनी शिवाच्या संस्कृतीचा आदर केला आहे. आजही शिव हा बहुजन समाजाचा आध्यात्मिक आणि सामाजिक नायक आहे. 'हिंदू विरुद्ध वैदिक' सारख्या पुस्तकांद्वारे ही संस्कृती आणि तिचे महत्त्व लोकांपर्यंत पोहोचवणे आवश्यक आहे. शिवाच्या संस्कृतीत समता, न्याय आणि भक्तिभाव यांचे तत्त्व समाविष्ट आहे, जे आजच्या काळात अत्यंत प्रासंगिक आहे.

शिवशंकर: बहुजनांचा महानायक आणि वैदिक संस्कृतीतील त्याचे स्थान:-

हिंदू बहुजन समाजाच्या पूर्वजांच्या संस्कृतीत भगवान शिवशंकराला एक महत्त्वाचे स्थान आहे. शिव हा केवळ एक देव नाही, तर तो बहुजनांचा आध्यात्मिक, सामाजिक आणि सांस्कृतिक नायक आहे. वैदिक संस्कृतीतील इंद्र, वरुण, अग्नी यांसारख्या देवतांच्या तुलनेत शिवाचे स्वरूप अगदी वेगळे आहे. वेदांमध्ये इंद्राचे वर्णन आहे, पण शिवाचा उल्लेख वैदिक काळापूर्वीच्या संस्कृतीत आढळतो. रामायण, महाभारत या ग्रंथांच्या निर्मितीपूर्वीच शिवाचे अस्तित्व होते, असे पोतराज धुपारती यांनी स्पष्ट केले आहे.

शिव: वैदिक संस्कृतीच्या बाहेरचा देव-

शिव हा वैदिक संस्कृतीच्या बाहेरचा देव आहे. वैदिक कर्मकांड, यज्ञयाग, बलिदान यांना शिवाचा विरोध होता. शिवाची पूजा साधी, निसर्गाशी जोडलेली आणि भक्तिभावावर आधारित आहे. त्याला जटिल कर्मकांडाची आवश्यकता नाही. 'शंभो' अशी आरोळी ठोकून, मनापासून नमस्कार करणे हाच शिवभक्तीचा मार्ग आहे. शिवाची देवळे गावोगावी आढळतात आणि त्याचा वाहन म्हणून नंदीची स्थापना केली जाते. नंदी हा शेतकरी समाजाचा प्रतीक आहे, जो शिवाच्या देवळाबाहेर बसलेला असतो. हे सगळे शिवाच्या संस्कृतीचे वैशिष्ट्य आहे, जे वैदिक संस्कृतीपेक्षा वेगळे आहे.

शिव हा बहुजन समाजाचा नायक आहे. त्याची पूजा सामान्य जनतेत खोलवर रुजलेली आहे. ग्रामीण भागात शिवाला भक्तिभावाने पूजले जाते. शिवाच्या देवळांमध्ये साधेपणा आणि निसर्गाशी जवळीक दिसते. शिवाच्या पूजेच्या पद्धतीत वैदिक कर्मकांडाला स्थान नाही. शिवभक्ती ही भावनेवर आधारित आहे, ज्यामुळे ती सर्वसामान्यांना सहजपणे स्वीकारता येते.

छत्रपती शिवाजी महाराजांनीही शिवाच्या नावाने आपल्या सैन्याला प्रेरणा दिली. 'हर हर महादेव' ही घोषणा त्यांच्या युद्धप्रेरणेचा भाग होती. शिवाजी महाराजांनी शिवाच्या नावाने स्वराज्याची स्थापना केली, ज्यामुळे शिव हा केवळ आध्यात्मिक नायक न राहता, एक राष्ट्रीय प्रतीक बनला.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी आपल्या ग्रंथ 'रिडल्स इन हिंदुइझम' मध्ये शिवाच्या मुळ स्वरूपावर प्रकाश टाकला आहे. त्यांनी स्पष्ट केले आहे की, वैदिक ब्राह्मणांनी शिवाच्या मूळ स्वरूपात बदल केले आहेत. शिव हा बहुजनांचा नायक असून, त्याच्या संस्कृतीत समता आणि न्यायाचे तत्त्व समाविष्ट आहे. आंबेडकरांनी शिवाच्या संस्कृतीचा अभ्यास करून, वैदिक संस्कृतीतील बदलांचे विश्लेषण केले आहे.

हिंदू विरुद्ध वैदिक: Important Book

'हिंदू विरुद्ध वैदिक' हे पार्थ पोळके यांनी लिहिलेले पुस्तक हिंदू संस्कृतीतील दोन वेगळ्या प्रवाहांवर प्रकाश टाकते. हे पुस्तक बहुजनांच्या हिंदू संस्कृती आणि वैदिकांच्या हिंदू धर्मातील फरक स्पष्ट करते. आजच्या काळात अनेक बहुजन नायकांना वैदिक चेहरा देण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत. अशा वेळी 'हिंदू विरुद्ध वैदिक' हे पुस्तक दिशादर्शक ठरते.
By - Prakash Ingle -Director-Winsdom IAS
(History Optional )